Fotoğraf: © Alper Tüydeş
Önemli Kuş Alanları
Önemli Kuş Alanları, Kısaca ÖKA, kuş türlerinin nesillerini sürdürebilmeleri için, özel anlam taşıyan coğrafyalardır. Önemli Kuş Alanları uluslararası ölçekte öneme sahip olup, kuşların diğer canlı ve ekosistemlerle birlikte devamlılığını sağlamayı amaçlamaktadır. Bu alanlar, BirdLife International tarafından geliştirilen bilimsel kriterlere göre seçilmektedir.
ÖKA Türleri
Doğa Derneği’nin Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları (ÖKA) kriterlini sağlayan kuş türlerini izleme çalışmaları alanların izlenmesi, yapılan araştırma ve bilgilerin paylaşılması ve bu konuda kuş gözlemcileri arasında düzenli bir bilgi akışı sağlamak amacıyla Mart 2018’de başlatılmıştır.
Kuş Göç Yolları
Türkiye bulunduğu coğrafi konum itibariyle göçmen kuşlar için önemli bir göç rotası. Özellikle süzülerek göç eden türler açısından, Afrika-Avrupa ve Afrika-Asya doğrultusunda küresel öneme sahip. Bazı türler Türkiye üzerinden geçerek üreme alanlarına ulaşırken, bazıları ise kışlamak için Türkiye’ye göç ediyor.
Hatay, kışı Afrika’da geçiren türler için Türkiye’ye giriş kapısı niteliğinde. Özellikle bölgenin Akdeniz kıyısı boyunca uzanan dağ silsilesi, süzülerek göç eden kuşlar için bir darboğaz oluşturuyor. Her yıl milyonlarca yırtıcı kuş, leylek ve diğerleri bu rota üzerinden Anadolu coğrafyasına giriş yapıyor. Kafkasya’ya yönelen bireyler Doğu Anadolu coğrafyasını geçip, doğu sınırlarına ulaşırken, Avrupa yolculuğundaki bireyler ise İstanbul ve Çanakkale boğazlarını kullanarak Trakya’ya ulaşıyor. Bu yüzden İstanbul boğazı, her göç döneminde büyük bir şölene ev sahipliği yapmakta. Üreme alanlarına ulaşıp, yavrularını büyüten türlerin birçoğu, sonbaharda aynı rota üzerinden kışlama alanlarına dönüyor.
Tüm bunların yanı sıra her yıl kış aylarında milyonlarca su kuşu, daha kuzeydeki üreme alanlarından yola çıkarak kışlamak için Türkiye’deki sulak alanları ziyaret ediyor. Kızılırmak Deltası ve Gediz Deltası gibi alanlar kışlayan su kuşları için önemli arasında.
Fotoğraf: © ?
Fotoğraf: © ?
Kuş Gözlemciliği
Bu bölüm, kuş gözlemciliğini anlatabilmek, yaygınlaştırabilmek ve kuş gözlemciliğine merak duyanların aklındaki sorulara bir cevap olabilmek umuduyla kaleme alınmıştır. Sanılanın aksine kuş gözlemciliği için çok fazla ekipmana ihtiyaç yoktur. Başlangıç için, bir dürbün, not defteri ve rehber kitap yeterli olacaktır.
Kış Ortası Sukuşu Sayımları
Sukuşları kuşlar içerisinde hakkında en kapsamlı ve uzun süreli izleme çalışmalarının yapıldığı canlılardır. Hiç kuşkusuz ki kuşlar besin zincirinde bulundukları yüksek seviye nedeniyle alt seviyede bulunan sayısız organizmanın yaşadığı değişimi iyi yansıtmaları, çok çeşitli ekosistemlerde bulunmaları, taksonomik olarak iyi tanımlanmış olmaları, görece olarak kolay tanımlanabilmeleri, sistematik olarak yaygın izleme çalışmaları yapılabilmeleri nedeniyle önemli bir gösterge tür grubudur. Bu nedenle biyoçeşitliliğin izlenmesi için önemli bir araç olarak tüm dünyada kabul görmüştür. Günümüzde tüm su kuşu türlerinin %44’ü azalmakta olup sadece % 17’sinde bir iyileşme yaşanmaktadır. Sukuşları dünya ölçeğinde yaşanan biyoçeşitlilik kayıplarının nerede olduğu ve neler yapılarak düzeltilebileceğine işaret etmektedirler.
Fotoğraf: © Alper Tüydeş
Fotoğraf: © ?
Yırtıcı Kuş Göçü
Balkanlar ve Anadolu’da kuluçkaya yatan küçük akbabalar, her yıl Afrika’ya Türkiye üzerinden göç ederek gidiyor. Küçük akbaba gibi süzülen yırtıcı kuşlar için, bu uzun göç yolculuğunda enerjilerini verimli şekilde kullanmalarını sağlayan sıcak hava termalleri yüzünden boğazlar ve kanallar gibi daralan kara parçaları kritik önem taşıyor. Türkiye’de ise göç rotasında en önemli darboğaz Hatay ve çevresi olarak görülüyor.
