Küçük Akbaba

Küçük akbabalar (Neophron percnopterus), Dünya Doğa Koruma Birliği’nin (IUCN) Kırmızı Listesi’nde tehlikede (EN) kategorisinde yer alıyor. Türün dünyada 18.600- 54.000 bireyi kaldığı tahmin edilirken, Avrupa’da ise popülasyonları yalnızca 6.100-9.000 bireyden oluşuyor. Türkiye, bu nadir kuş türünün Avrupa popülasyonunun yarıya yakınına ev sahipliği yapıyor. Bu nedenle küçük akbaba araştırma, koruma ve farkındalık çalışmaları büyük önem taşıyor.

2005 yılında başladığımız araştırma çalışmalarıyla 3 bin km²’nin üzerinde bir alanı kapsayan Nallıhan Tepeleri ve Kirmir Vadisi Önemli Doğa Alanları’nın, küçük akbabalar için oldukça önemli yaşam alanlarını barındırdığını belirledik. Gelinen son noktada 90’ı aktif durumda olan toplam 109 yuva tespit edilen bölgede, üreme başarısının da yüksek olduğunu gördük. İlerleyen yıllarda çalışmalarımız Sivas Hafik ve Kayseri Soğanlı Dağları’nda devam etti. Bu alanlarda toplam 24 üreyen çift olduğunu belirledik. Son olarak araştırma çalışmalarımız Bolkar Dağları’nın da içerisinde bulunduğu Orta Toroslar’da yoğunlaşmaya başladı. 2021 yılında alandaki öncül verileri elde ettik ve takip eden her yıl düzenli olarak saha araştırmaları gerçekleştirdik. Mevcut durumda bölgede 33 küçük akbaba yuva alanı belirledik. Yerel halk; özellikle çobanlar ve genç kuş gözlemcileri, küçük akbaba yuva araştırmaları ve izleme çalışmalarımıza aktif olarak katılım gösterdi. Akbabalarla yakın etkileşim içerisinde yaşayan 162 çoban ve konargöçerin yer aldığı bir ağ kurduk. Çoban Ağı ismini verdiğimiz bu ağ sayesinde akbabaların ve diğer pek çok yaban hayvanının bölgedeki hareketleri ve karşılaştıkları tehditler hakkında güncel veriler elde ediyoruz.

Küçük akbabaların Türkiye’de karşı karşıya kaldıkları tehditleri ortaya koyduğumuz bu çalışmalarla, türe yönelik tehditleri ortadan kaldırmak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Çalışmalarımızla; Mersin, Ankara ve Adana dahil olmak üzere tür açısından öncelikli alanlarda 348 adet tehlikeli elektrik direği izole edildi. Bu sayede 40 kilometrenin üzerinde bir alan küçük akbabalar için izole edilerek güvenli hale getirilmiş oldu. Yeni direklerin tespiti, izolasyonu ve izole edilen direklerin kontrolü için çalışmalarımız devam ediyor. Yaşam alanlarının yok edilmesi, zehirlenme ve avcılık gibi tehditlerin engellenmesi için de çeşitli faaliyetler yürütmeye devam ediyoruz.

Bu çalışmalar kapsamında Beypazarı Belediyesi, Mersin Büyükşehir Belediyesi, GEF-SGP, OSME, Bulgaristan Kuşları Koruma Derneği (BSPB) ve İngiltere Kraliyet Kuşları Koruma Derneği (RSPB) gibi birçok kuruluşla ortaklıklar kuruyoruz. Türün geleceği için araştırma ve koruma çalışmaları büyük rol oynuyor. Paydaşlarımızla birlikte küçük akbabalar üzerindeki tehditlerinin ortadan kaldırılması ve yaşam alanlarının belirlenmesi için çalışıyoruz.