Yelkovan

Dünya Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Liste Kategorilerine göre nesli hassas (VU) olarak sınıflandırılan yelkovan (Puffinus yelkouan) Akdeniz Havzası’na endemik bir deniz kuşu. Küresel popülasyonunun 15.337-30.519 çift arasında olduğu tahmin ediliyor.

Yelkovanlar, açıklarda deniz yüzeyine yakın, sürüler halinde hızlı manevralarla uçuyor, kıyılarda da yüzdükleri gözlemleniyor. Koyu renkli sırtı ve beyaz kanat altı örtüleriyle uçarken kolayca fark edilebiliyorlar. Yelkovanlar diyetlerinde yer alan hamsi, sardalya gibi küçük balık sürülerini takip etmek amacıyla farklı denizler arasında hareket ediyorlar. 

Yelkovanlar yaşam döngüsünün büyük bölümünü denizde geçiriyor. Sabahın ilk ışıklarından önce yuvadan ayrılan yelkovanlar akşam gün batımı sonrasında yuvalarına geri dönüyor. Akdeniz’deki kayalık kıyılarda, adalarda ve bitki köklerinin altında ürüyorlar. Üreme mevsimi dışında Akdeniz ve Karadeniz’de geniş bir alana yayılıyorlar. Yelkovanların karşı karşıya kaldıkları tehditler arasında balıkçı ağ ve oltalarına takılmaları ve üremek için aynı adayı paylaştıkları türlerin baskısı yer alıyor. 

İstanbul Boğazı’nın en yaygın türü olan yelkovanların Türkiye’de nerede üredikleri bugüne kadar tespit edilemedi. İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı’nda 2019, 2020 ve 2021 yıllarında eş zamanlı olarak yelkovanların geçişlerini izledik. Bu verileri de dikkate alarak, Ege ve Marmara kıyılarında ve adalarında üreme alanlarını belirlemeye yönelik çalışmalar gerçekleştirdik ancak herhangi bir üreme bulgusuna rastlayamadık. Yelkovanların üreme alanlarını belirlemeye yönelik çalışmalarımız devam ederken, türün karşı karşıya kaldığı tehditleri ortadan kaldırmak için çeşitli projeler yürütüyoruz.